اصفهان ،شهر گنبد های فیروزه ای یا تقاطع های غیر هم سطح؟

این مقاله که عنوانش مدت ها در ذهنم بود در ویژه نامه نوروزی گروه یاری استفاده شد که لینکش رو می گذارم.عکس ها هم از کارهای خودمه.ا

اصفهان ،شهر گنبد های فیروزه ای یا تقاطع های غیر هم سطح؟

چند وقتی است که از دوستان به ریشخند و کنایه می شنوم که اسم اصفهان از شهر گنبد های فیروزه ای به شهر تقاطع های غیر هم سطح تغییر یافته است.
این عنوان پس از افتتاح چند پروژه توسط شهرداری اصفهان در طول سال گذشته و تبلیغات گسترده پیرامون آنها و چند پروژه دیگر در حال احداث بر سر زبان ها افتاد. احداث تونل در خیابان بزرگمهر، دو طبقه کردن خیابان امام خمینی، افتتاح چند تقاطع غیر هم سطح و پارکینگهای طبقاتی در زیر خیابان، از پروژه هایی بود که شهرداری اصفهان تبلیغات زیادی روی آن انجام داد و این تبلیغات که با شعار خدمت رسانی و رفع معضلات ترافیکی شهر همراه بود تا آنجا پیشرفت که شهرت شهر اصفهان (هر چند به نیشخند)، اکنون به شهر " تقاطع های غیرهم سطح" تغییر یافته. به هر حال اگر چه شهرداری اصفهان همواره انجام این پروژه ها را برای ساماندهی ترافیک کلان شهر اصفهان مفید اعلام کرده ، اما این راه حل با انتقاداتی از سوی کارشناسان ترافیک همراه بوده است.
طبق آماری که شخص شهردار اصفهان بیان کرده، روزانه در حدود 450 خودرو در شهر اصفهان شماره گذاری می شود که این آمار وسیله ای برای توجیه انجام چنین پروژه های عظیم و گرانی قرار گرفته است که اگر چه خالی از فایده نیست، اما وجود راهکارهای جایگزین، انجام آنها را با تردید مواجه کرده است. اگر بدانید، در راه حل های پیشنهادی از سوی متخصصین ترافیک و حمل و نقل شهری، برای حل معضل ترافیک کلان شهرها، احداث خیابان ها و پل های روگذر و زیر گذر از آخرین مواردی است که باید نسبت به آن اقدام کرد.
در توضیح آن نیز با توجه به تعریف فضای شهری و زندگی سالم گفته می شود سیاستها و برنامه ریزی ها در یک شهر باید به گونه ای باشد که محیط شهری، به سمت یک محیط آرام و تمیز حرکت کند؛ جایی که انسان از زندگی در آن لذت ببرد نه اینکه به علت شلوغی و انواع آلودگی ها مثل آلودگی صوتی ، آلودگی هوا و ... مدام دچار استرس و خستگی باشد.
همچنین مشخص است که با وجود رشد جوامع و به تبع آن بالا رفتن رفاه خانواده ها، رشد روز افزون خودرو امری طبیعی و ناگزیر است. بنابراین اگر راه حل مقابله با مشکل ترافیک ناشی از این خودروها را ، ساخت پی در پی خیابان ها و پل ها قلمداد کنیم ، آنگاه روزی می رسد که بیشتر فضاهای شهری به خیابان و محل ازدحام خودرو ها تبدیل شده و دیگر از فضای آرام شهری خبری نیست. سه موضوع در کلان شهر اصفهان به خوبی نمود دارد که آن را از چند کلان شهر دیگر ایران جدا و ممتاز می سازد: اول آنکه مردم اصفهان یکپارچگی و حساسیت خاصی نسبت به تمیزی و زیبایی شهر خود دارند و هنوز از بی نظمی فرهنگی که در دیگر کلان شهر ها به چشم می خورد، در آن خبری نیست.
دوم آنکه فرهنگ استفاده از خودروهای عمومی و به خصوص فرهنگ استفاده از دو چرخه (اگر چه در این سال ها این مورد کمرنگ تر شده) در بین مردم نمود دارد واین یک امتیاز ویژه است. سوم آنکه فضای شهر هنوز به یک محیط شلوغ و کثیف که اعصابی برای زندگی باقی نمی گذارد تبدیل نشده و هنوز قدم زدن در حاشیه زاینده رود ، چهار باغ، میدان نقش جهان و دیگر محیط های شهری موجب آرامش خاطرآدمی می شود. لذا انتقادی که به شهرداری وارد است، این است که چرا این مجموعه، به جای تسریع در راه اندازی خط 1 مترو اصفهان(خط شمال- جنوب) و آغاز به کار خط شرقی- غربی مترو، به دو طبقه کردن و احداث تونل در خیابان هایی می پردازد که با برنامه هایی همچون: افزایش تعداد اتوبوس ها ، ممنوعیت پارک حاشیه ای ، تغییر زمان چراغ های راهنمایی و یا تعریف محدوده های ترافیک به راحتی میتوانست مشکل آن را حل کند. خوشبختانه موقعیت و چیدمان شهری اصفهان به گونه ای است، که شهروندان برای رفع احتیاجات روزمره خود، مجبور به سفرهای طولانی شهری نیستند ؛ و در صورت بهبود کیفیت خدمات ناوگان حمل ونقل عمومی ، و با وجود فرهنگ لازم ، اقبال زیادی به آن خواهند داشت. آیا احداث یک زیر گذر برای حل ترافیک یک چهار راه ، جز این است که ترافیک آن به چهار راه بعدی منتقل می شود؟ آیا شهرداری می خواهد درهمه چهار راه ها تقاطع غیر هم سطح ایجاد کند؟ طرح تعریف چهار باغ به عنوان یک محدوده ترافیکی که فقط خودرو های عمومی قادر به حرکت در آن باشند آنقدر طرح پیچیده ای نیست که اجرای آن به بعد از افتتاح مترو موکول می شود.
شهرداری اصفهان می توانست در این چند سال با هزینهای بسیار کمتر از آنچه تا کنون کرده است، با ایجاد جایگاه های کرایه دوچرخه ، به حفظ و گسترش فرهنگ دوچرخه سواری وحل بخشی از ترافیک کمک کند. آنچه به نظر می رسد آن است که مسئولین فعلی شهرداری به جای استفاده از نظر همه متخصصین ، آنچه را به تشخیص خود درست می پندارند انجام می دهند. پروژه هایی که اصطلاحا دهن پر کن و عوام فریب است و البته جنبه تبلیغاتی هم دارد. در دو پروژه این بی برنامگی و ناقص اندیشی نمود تاسف باری دارد. در پروژه احداث تونل خیابان بزرگمهر، توجیه شهرداری صرفا این بوده است ، که به علت احداث دو زیر گذر در دو چهار راه متوالی و افزایش سرعت خودروها در مسیر ما بین این دو چهار راه ، و به خطر افتادن جان شهر وندان ، تصمیم بر آن شد که بین دو چهار راه تونل ایجاد شود!!!! اما همانطور که گفته شد اولا احداث زیر گذر برای حل ترافیک چهار راه ها کار عبثی است و ثانیا با احداث چند دستگاه پل عابر پیاده که به پله برقی نیز مجهز باشد با هزینه بسیار کمتری می شد جان شهروندان را نیز حفظ کرد!!!! همچنین در پروژه پارکینگ طبقاتی فرشادی ( که شهرداری آن را از افتخارات خود می داند) که در زیر خیابان احداث شده است ،نکته جالب توجه و باز هم تاسف بار این است که، مکان یابی این پروژه بدون مطالعات کافی ودر کنار یک نهر آب صورت گرفته است. به گفته خود مسئولین شهرداری ،این پارکینگ ابتدا در سه طبقه تعریف می شود؛ اما با شروع پروژه متوجه بالا بودن سطح آب زیر زمینی شده و یک طبقه آن حذف می شود.امری که اگر پروژه به درستی مطالعه می شد، هیچگاه اتفاق نمی افتاد؛ اما3 میلیارد تومان هزینه شد تا تنها 160 خودرو پارک کنند!!!؟؟؟ حتی در پروژه دو طبقه کردن خیابان امام خمینی نیز به نظر می رسد با توجه به ترافیک فعلی این خیابان ( و حتی ترافیک 5 تا 8 سال آینده آن) ، احداث این سازه عظیم ، تنها هدر رفت سرمایه های شهروندان را به دنبال داشته است. ترافیکی که با افزایش تعداد اتوبوس های مسیر، ممنوعیت پارک حاشیه ای ، تغییر زمان چراغ های راهنمایی یا ایجاد 1 یا 2 مسیر موازی با هزینهای کمتر به راحتی قابل حل بود. این بی برنامگی شهرداری در حل و کنترل ترافیک اصفهان، در ایام عید و هجوم مسافران نوروزی و ترافیک ناشی از کارگاه های مترو نمود روشنی دارد.
اینها مواردی است از نبود مطالعه و علم کافی در تعریف و انجام برخی از پروژه های شهرداری اصفهان. مواردی که شهروندان اصفهانی، باید با حساسیت بیشتری به آن بنگرند؛ چرا که این هزینه های میلیاردی از جیب آنهاست و در نهایت نیز تنها یک محیط آرام، محلی مناسب برای زندگیست. محیطی که در عنوان "شهر گنبد های فیروزه ای" به چشم می خورد، نه "شهر تقاطع های غیر هم سطح".
به هر حال به نظر می رسد شهرداری به جای هزینه میلیاردها تومان در ساخت این پروژه ها،( که اگر چه به صورت مقطعی و کوتاه مدت ، ترافیک را کمی تسهیل می کنند ، اما اکنون زمان انجام آنها نبود ، چرا که راه های جایگزین بسیاری وجود داشت و دارد، که شهرداری به سراغ آنها نرفته)، می توانست مترو را کامل کند ، ناوگان حمل و نقل عمومی اش را تقویت کند ، و از اشتیاق مردم برای دوچرخه سواری و پیاده روی، نهایت بهره را در جهت آرام کردن فضای شهر ببرد، تا اصفهان همچنان شهر گنبد های فیروزه ای باقی بماند.ا